شرکت پالایش نفت اصفهان
سرمایه،مهلا فخریان:شرکت پالایش نفت اصفهان با سرمایه چهار هزار و 162 میلیارد و 258 میلیون ریالی در سال 87 طی جریان خصوصی سازی وارد بورس اوراق بهادار تهران شد.
در حال حاضر شرکت های پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران (که قبل از واگذاری 100 درصد سهام شرکت را در اختیار داشت) مالک 96 درصد و شرکت بازنشستگی یک درصد و سایر سهامداران تنها سه درصد سهام آن را در اختیار دارند.
طبق مصوبه هیات وزیران 100 درصد سهام «شپنا» از طریق بورس واگذار خواهد شد. (ارزش ویژه هر سهم در تاریخ آخرین ترازنامه 1622 ریال محاسبه می شود).
فعالیت شرکت تا قبل از سال 86 به صورت حق العمل کاری بود و از این محل کارمزد دریافت می کرد که با تغییر نوع فعالیت به خرید مواد اولیه و فروش فرآورده های نفتی حاصل از پالایش سود عملیاتی شرکت جهش فوق العاده ای کرد به طوری که طی سال 86 «شپنا» توانست زیان انباشته چهار میلیارد و 998 میلیون ریالی اول دوره خود را به سود انباشته دو هزار و 310 میلیارد و 314 میلیون ریال در پایان سال برساند.
همانطور که در جدول ملاحظه می کنید شرکت پالایشگاه نفت اصفهان با سهم 23 درصدی از کل تولیدات پالایشگاهی کشور در مقام اول از نظر تولید در میان 9 شرکت پالایشگاهی است.
البته از نظر ظرفیت اسمی در رتبه دوم بعد از پالایشگاه نفت آبادان (با ظرفیت اسمی 350 هزار تن) قرار دارد.
لازم به ذکر است ظرفیت اولیه پالایشگاه اصفهان 200 هزار بشکه در روز بوده است که به دلیل نیاز کشور به فرآورده ها به مقدار 375 هزار بشکه در روز افزایش یافته است و در سال 87 در زمان های تعمیرات اساسی از تاریخ 20 مهر 87 تا 20 آبان 87 مقدار 300 هزار بشکه پیش بینی کرده است.

تولید

تنوع تولیدات «شپنا» جالب توجه است. همانطور که در جدول ملاحظه می کنید از لحاظ تنوع به سایر شرکت های پالایشگاهی داخل کشور برتری دارد.
در میان 18 فرآورده تولیدی بیشترین سهم متعلق به نفت گاز «گازوئیل»، نفت کوره، نفت سفید و بنزین است که در میان پالایشگاه های داخل کشور از نظر تولید گازوئیل در مقام اول، در تولید بنزین مقام سوم و در تولید نفت سفید مقام دوم را داراست.
بیشترین بخش بهای تمام شده به خرید مواد اولیه مصرفی تخصیص یافته است.
در سال 86 از نظر مقداری نفت خام (خوراک) 86 درصد از فرآورده های مواد اولیه مصرفی را به خود اختصاص داده و بعد از نفت خام گاز طبیعی با سهم هفت درصدی و مواد شیمیایی با سهم شش درصد بیشترین سهم را در ترکیب مواد اولیه مصرفی داشتند.
لازم به ذکر است «شپنا» 194 میلیون و 732 هزار لیتر نفت خام پالایش نشده در موجودی اول دوره سال 87 داشته است.
«شپنا» طی سه ماهه ابتدای سال مالی جاری توانسته 26 درصد بهای تمام شده خود را پوشش دهد.
به علت استفاده از سیستم حسابداری صنعتی به روش آبشاری شرکت، تجزیه بهای تمام شده هر واحد از فرآورده ها به مواد، دستمزد و سربار امکان پذیر نیست. با این وجود تاثیر بسزای قیمت نفت در بهای تمام شده، مبلغ فروش و نهایتاً سود خالص شرکت غیرقابل انکار و از این لحاظ با ریسک مواجه است. همانطور که در نمودار قیمت نفت خام Opec طی سال مالی جاری مشاهده می شود میانگین قیمت نفت طی سه ماهه دوم مشابه میانگین قیمت نفت طی سه ماهه اول است (لازم به ذکر است قیمت نفت ایران حداقل 7/1 دلار از قیمت نفت Opec پایین تر است.)ولی قیمت نفت طی سه ماهه سوم، روند نزولی شروع شده از تیرماه را ادامه داده، در بررسی قیمت های نفت در سال جاری اوج قیمت را در تیرماه امسال تجربه کرد.
«شپنا» قیمت خرید نفت خام برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروخته شده را در سال 87 براساس 94 درصد فوب خلیج فارس محاسبه کرده است که این درصد در سال 86 رقم 7/93 درصد بوده است.
همچنین برای سال 87 هزینه ها با 10 درصد رشد نسبت به سال مالی ماقبل لحاظ شده است.
همانطور که در نمودار قیمت نفت و بنزین نشان داده می شود طی روند صعودی هر دو نمودار با شیب یکسان هم جهت هستند (هنگامی که قیمت نفت شروع به رشد کند قیمت بنزین که به عنوان نمونه ای از فرآورده های پالایشگاهی انتخاب شده است) نیز افزایش پیدا می کند ولی هنگامی که قیمت نفت شروع به کاهش می کند قیمت بنزین به سرعت نوسان قیمت نفت روند نزولی را در پی نگرفته و این کاهش قیمت بنزین با تاخیر و با شیب کمتری رخ می دهد.
البته «شپنا» چند طرح توسعه ای در نظر دارد که با اجرای آنها ظرفیت و کیفیت تولید افزایش چشمگیری خواهد یافت.
«شپنا» با اجرای طرح های سرمایه ای خود علاوه بر تولید پروپیلن ظرفیت تولید سوخت جت را حدود چهار برابر و سوخت هواپیمایی جنگنده و گاز مایع 5/2 و بنزین به بیش از دو برابر افزایش می دهد.

فروش

نکته قابل تامل در گزارش سه ماهه «شپنا» حاشیه سود ناویژه آن است چرا که این نسبت در عملکرد واقعی سال مالی ماقبل هفت درصد بود و با وجود پیش بینی شش درصدی برای سال مالی جاری طی سه ماهه این نرخ با سه درصد رشد به 9 درصد رسیده است که با توجه به میانگین این نسبت در میان شرکت های هم گروه مناسب به نظر می رسد.
بازار فروش «شپنا» در سال مالی جاری 90 درصد داخلی و 10 درصد خارجی پیش بینی شده است. خریدار اصلی شرکت در داخل کشور شرکت ملی پخش و پالایش فرآورده های نفتی ایران است. میانگین روزانه توزیع فرآورده های نفتی اصلی توسط شرکت ملی پخش 233 میلیون و 370 هزار لیتر در روز است که 73 میلیون و660 هزار لیتر بنزین و 86 میلیون و 220 هزار لیتر گازوئیل در روز توزیع می کند که سهم بسزایی از نیاز این شرکت توسط شرکت پالایش اصفهان تامین می شود.
طبق اطلاعیه سازمان بورس پیش بینی درآمد حاصل از فروش «شپنا» برای سال مالی جاری نسبت به عملکرد واقعی سال مالی ماقبل فروش 34 درصد رشد داشته است و طی سه ماهه ابتدای سال 27 درصد آن را پوشش داده است.
«شپنا» پیش بینی فروش سال 87 خود را از محل 19 فرآورده برآورد کرده است که در میان آنها نفت گاز، بنزین و نفت سفید همانطور که در نمودار دایره ای مشاهده می شود بیشترین سهم را در سبد فرآورده های تولیدی دارند.
«شپنا» همچنین به شرکت های پتروشیمی اراک، پتروشیمی اصفهان، شرکت نفت جی و نفت سپاهان، محصولاتی از قبیل روغن خام سبک، نفتا، نفت سفید و پروپان می فروشد.