زمزمه دلار 700تومانی؟
شایعه یک ماه پیش که از وجود برنامه‌ای برای دلار خبر می‌داد ظاهرا واقعیت داشت
دنیای اقتصاد – یک ماه پیش، همزمان با روزهایی که ریاست‌محترم جمهوری گزارش اقتصادی خود را برای ارائه به مردم آماده می‌کرد، شایعه‌ای در محافل اقتصادی کشور به سرعت منتشر شد که براساس آن گفته می‌شود رییس‌جمهوری قصد دارد «کاستن از نرخ دلار» را به عنوان مهم‌ترین راهکار موردنظر دولت برای مهار تورم به مردم اعلام کند.
اگرچه پس از پایان گزارش رییس‌جمهور و عدم‌اشاره محمود احمدی‌نژاد به چنین راهکاری، این شایعه داغ به سرعت فروکش کرد، اما دیروز خبرگزاری دولتی ایسنا از بررسی طرحی در شورای پول و اعتبار و مرکز پژوهش‌های مجلس خبر داد که بر مبنای آن قرار است نرخ دلار از 940تومان به 700تومان کاهش یابد.
براساس این گزارش، پیشنهاد کاهش نرخ دلار از 940تومان به 700تومان ابتدا در شورای پول و اعتبار با هدف کنترل تورم مطرح شده و در حال حاضر نیز این طرح از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس و سایر نهادهای کارشناسی دولتی در حال بررسی است.
این خبرگزاری به مبدا اصلی این پیشنهاد هیچ اشاره‌ای نکرده است، اما با توجه به فرآیند تصمیم‌سازی‌های اقتصادی در سال‌های اخیر به نظر می‌رسد این پیشنهاد نیز از سوی بدنه کارشناسی دستگاه‌های تخصصی به بالا ارائه نشده و احتمالا در مسیری معکوس به جریان افتاده است.
اگرچه با توجه به رویکردهای جدید و مستقلانه بانک مرکزی در دوره رییس‌کل جدید، تصویب چنین پیشنهادی بعید به نظر می‌رسد، اما نفس طرح چنین دیدگاهی آن هم برای تامین هدفی چون «مهار تورم» حاکی از ذهنیت‌های نادرست از علل تورم است که بدون اصلاح این ذهنیت‌ها، درک اشتباه از صورت مساله ادامه خواهد یافت و امکان مقابله با تورم ضعیف‌تر خواهد شد.
گفته می‌شود موافقان دلار 700تومانی به استدلال لرزان «کاهش ارزش دلار در بازار جهانی» تکیه می‌کنند، غافل از اینکه این اتفاق، سیاست خود خواسته آمریکایی‌ها برای مقابله با کسری تجاری این کشور است و ارتباطی با معادلات تعیین نرخ ارز ندارد؛ تا حدی که برخی از کشورهای در حال توسعه به ویژه چین نه تنها در دام تقویت پول ملی خود به دلیل کاهش ارزش دلار نمی‌افتند، بلکه برای سیاستی معکوس با واشنگتن در نبردی سخت درگیرند.
صاحبنظران اقتصادی اعتقاد دارند نرخ ارز در کشورهای دارای تورم بالا باید به اندازه مابه‌التفاوت تورم داخلی با میانگین تورم شرکای تجاری افزایش یابد و نه کاهش. حرکت در مسیر معکوس تنها به نفع واردکنندگان و به ضرر صادرکنندگان و تولیدکنندگان داخلی خواهد بود. ضمن اینکه کشور ما در چند سال اخیر از مسیر مدیریت علمی نرخ ارز انحراف پیدا کرده و ریشه اصلی بیماری هلندی نیز به همین مساله برمی‌گردد. تردید نباید کرد که تجویز دلار 700تومانی برای اقتصاد ایران در شرایط فعلی بیشتر به تزریق میکروب‌‌های بیماری هلندی شباهت دارد تا داروی معالجه این بیماری.
